درمان سکته مغزی

سکته مغزی آسیب عصبی حاد ناشی از اختلال خونرسانی به قسمتی از بافت مغز که ناشی از انسداد رگ مغزی به وسیله یک لخته خونی و یا پارگی یکی از عروق تغذیه کننده آن قسمت بافت مغز می‌باشد.
به بیان دیگر اگر خونرسانی به قسمتی از مغز دچار اختلال شده و متوقف گردد٬این قسمت از مغز دیگر نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد.این وضعیت را اصطلاحاً سکته مغزی می‌نامند.سکته مغزی می‌تواند به عللی مانند بسته شدن یا پاره شدن یکی از رگ‌های خون رسان مغز ایجاد شود.

معمولاً قبل از بروز سکته مغزی علائم هشدار دهنده‌ای وجود ندارد و یا اینکه علائم بسیاز جزئی هستند.بعد از بروز سکته مغزی بیمار باید بلافاصله در بیمارستان بستری گشته تا از بروز صدمات دائمی به مغز جلوگیری شود.عوارضی که بعد از سکته مغزی ایجاد می‌شود بستگی به محل سکته و وسعت بافت‌های گرفتار شدهٔ مغز دارد.عوارض سکته مغزی از عوارض خفیف و گذرا مثل تاری دید تا عوارض فلج کننده دائمی و یا حتی مرگ را شامل می‌شود.
اگر این علائم در طول ۲۴ ساعت از بین بروند، این وضعیت را اصطلاحاً حمله ایسکمی گذرا (transient ischemic attack)می‌نامند که یک علامت هشدار دهنده از یک سکته مغزی احتمالی در آینده می‌باشد.سکته مغزی سومین عامل مرگ و میر در جهان است.

انواع سکته مغزی

حدود نیمی از تمام موارد سکته‌های مغزی بر اثر بسته شدن یک شریان مغزی با یک لخته خون که به آن اصطلاحاً ترومبوز مغزی گفته می‌شود ایجاد می‌گردد.دیگر عوامل عمده سکته مغزی را آمبولی مغزی و خونریزی مغزی تشکیل می‌دهند.
آمبولی مغزی وقتی رخ می‌دهد که تکه‌ای از یک لخته خون که در جای دیگر بدن مثل قلب یا رگ اصلی گردن ساخته شده، خود را از طریق جریان خون به یکی از شریان‌های خون‌رسان مغز برساند و در آنجا گیر کند.حدود یک چهارم از سکته های مغزی بر اثر آمبولی مغزی بروز می‌کنند. خونریزی مغزیباعث حدود ۲۰٪ سکته‌های مغزی می‌باشد بر اثر پاره شدن یکی از شریان‌های مغز ایجاد می‌شود.در این موارد خون بر روی بافت‌های اطراف آن ریخته می‌شود.
لخته‌های خونی که باعث ترومبوز و آمبولی مغزی می‌شوند احتمال زیادی دارند که در یک شریانی که بر اثر آترواسکلروسیس آسیب دیده‌است ساخته شده باشند. تصلب شراین وضعیتی است که در آن دیواره رگ‌ها بر اثر رسوب چربی سفت می‌شود. عواملی که باعث افزایش احتمال ایجاد تصلب شراین می‌شود عبارتند از سیگار کشیدن، مصرف زیاد چربی در رژیم غذایی ٬ دیابت و وجود مقدار زیادی چربی در خون.

آمبولی مغزی ممکن است بر اثر اختلال در ریتم ضربان قلب، اختلالات دریچه‌ای قلب و یا سکته قلبی که به تازگی رخ داده‌است، ایجاد شود که تمام این موارد می‌توانند باعث ساخته شدن لخته خون در قلب شوند. خطر بروز آمبولی مغزی ٬ ترومبوز مغزی و خونریزی مغزی با بالا رفتن فشار خونافزایش می‌یابد. در بیماری سلول داسی شکل (سیکل سل) که یک ناهنجاری گلوبول‌های قرمز خون می‌باشد، بخاطر شکل گوبول‌های قرمز که به صورت داس درمی‌آیند و احتمال چسبیدن به هم

و گیر کردن در عروق خونی را دارند، خطر ترومبوز مغزی افزایش می‌یابد. گاهی ترومبوز ممکن است بر اثر تنگ و باریک شدن شریان‌های خون رساننده به مغز بخاطر التهاب ایجاد گردد. التهاب شریان ممکن است به علت وجود یک بیماری خود ایمن مثلپلی آر تریت ندوزا ایجاد شود. در این بیماری سیستم ایمنی بدن به بافت‌های سالم بدن حمله می‌کند.

علایم سکته مغزی

در بیشتر افراد علایم سکته مغزی به سرعت و در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه بعد از وقوع سکته خود را نشان می‌دهند.علایم هر سکته مغزی بستگی به قسمتی از مغز دارد که دچار گرفتاری شده‌است.این علایم امکان دارد شامل موارد زیر گردد:

۱-ضعف و کرختی صورت وبازوها یا پاها به خصوص در یک طرف بدن(همی پارزی)
۲-فلج صورت . بازو و پاها در همان طرف(همی پلژی)
۳-عدم تعادل و لنگ زدن(آتاکسی)
۴-اختلال در تکلم یا در درک کلام(دیس آرتری)
۵-اشکال در بلع (دیس فاژی)
۶-کرختی و سوزش قسمت‌های بدن-اشکال در درک وضعیت و موقعیت(پارستزی)
۷-دو بینی-تاری دید یا از دست دادن بینایی به خصوص در یک چشم
۸-سردرد شدید و ناگهانی
۹-از دست دادن حافظه کوتاه مدت وطولانی مدت-اختلال در قضاوت
۱۰-سرگیجه بدون دلیل و سقوط ناگهانی
۱۱-بی اختیاری ادرار و مدفوع
۱۲-اشکال در پیدا کردن کلمات و فهمیدن آن چیزی که دیگران می‌گویند.
۱۳-عدم توانایی در انجام حرکات ظریف.
اگر سکته مغزی شدید باشد، قسمت‌هایی از مغز که کنترل تنفس و فشار خون را بر عهده دارند ممکن است گرفتار شده و یا اینکه ممکن است شخص به اغماء رفته و نتایج مرگباری را به دنبال داشته باشد.

نحوه درمان

درمان اولیه پس از وقوع یک سکته مغزی شامل تحت نظر گرفتن دقیق فرد و انجام اقدامات پرستاری برای محافظت راه تنفسی او می‌باشد.اگر در سی تی اسکن دیده شد که یک لخته خون در شریان وجود دارد، باید فوراً با استفاده از داروهای ترومبولیتیک اقدام به حل کردن آن نمود.
طب‌سوزنی یک درمان بسیار مؤثر برای بازتوانی عوارض مختلف پس از سکته مغزی از جمله فلج ناقص یا کامل یک نیمه از بدن، ناتوانی یا اختلال تکلم، اختلال بلع، اختلالات راه‌رفتن، افسردگی، دردهای مزمن، اختلالات دفع ادرار، اختلالات حسی و انقباضات عضلانی است و مطالعات مختلف و متعددی که توسط مراکز معتبر علمی و دانشگاهی کشورهای مختلف دنیا انجام شده، این مساله را به اثبات رسانده است.

یکی از عوارض شایع پس از سکته مغزی فلج ناقص یا کامل یک نیمه بدن به همراه اختلالات مختلف حسی و حرکتی است. به عنوان مثال بیمار قادر به استفاده از دست خود نیست یا این که دچار اختلال در ایستادن یا راه‌رفتن است. در این موارد طب‌سوزنی با مکانیزم‌های مختلف می‌تواند به بهبود بیمار کمک کند:

ـ براساس فلسفه طب‌سنتی شرقی، طب‌سوزنی می‌تواند به برگرداندن توازن و سلامت ارگان‌های مختلف بدن کمک کرده و گردش خون اندام‌ها را بهبود بخشد.

ـ مطالعات مختلف طب‌مدرن نیز نشان می‌دهد تحریک بعضی نقاط خاص طب‌سوزنی، ضمن تحریک اعصاب و آزادشدن مواد شیمیایی از پایانه‌های عصبی می‌تواند به بهبود گردش خون و فعالیت قسمت آسیب‌دیده نیمکره مغزی مربوط کمک کند. همچنین طب‌سوزنی می‌تواند در برگرداندن عملکرد طبیعی اعصاب محیطی مؤثر باشد.

نحوه درمان به این صورت است که سوزن‌های استریل و بسیار نازک مخصوصی بدون ایجاد درد در نقاط خاص طب‌سوزنی (Acupoint) روی اندام فرد بیمار برای مدت حدود ۲۰ دقیقه قرار داده می‌شود. دوره درمان بر حسب شرایط بیمار متفاوت بوده و حدود ۱۵ ـ ۱۰ جلسه است، البته در مواردی نیاز به ادامه درمان برای مدت طولانی وجود دارد.با روش امبدینگ با تعداد جلسات کمتر می توان بیمار را درمان کرد.

در مورد سایر مشکلات مانند اختلالات حسی، اختلالات بلع و تکلم، بی‌اختیاری ادراری، بی‌خوابی، درد مزمن و… نیز از همین روش با انتخاب نقاط متفاوت و بر حسب شرایط هر بیمار استفاده می‌شود..

امروزه طب‌سوزنی از جمله طب‌سوزنی بدن و سر با یا بدون جریان الکتریسیته در درمان و بازتوانی عوارض مختلف پس از سکته مغزی جایگاه خاصی پیدا کرده است و اگر این درمان توسط پزشک متخصص طب‌سوزنی انجام شود، اثر بخش و بدون عوارض جانبی است.