چاقی

چاقی:

“مرض چاقی” عبارت است از یک سری شرایط پزشکی که چربی اضافی بدن به صورت وسیع انباشته شده و ممکن است اثراتی زیان بار بر سلامتی داشته باشد .مرض چاقی به وسیله شاخص جرم بدن و ارزیابی‌های بیشتر از شرایط توزیع چربی به وسیله نسبت کمر-کفل و فاکتورهای کلی وضعیت خطرپذیری قلبی-عروقی تعریف می‌شود. BMI به شدت به دو عامل مقدار درصد چربی بدن و مقدار مطلق چربی بدن وابسته می‌باشد.

در کودکان وزن مناسب با توجه به سن و جنسیت متفاوت می‌باشد. مرض چاقی در کودکان و نوجوانان را، نمی‌توان با یک عدد معین، مشخص کرد؛

BMI با تقسیم کردن وزن شخص مورد نظر بر مجذور قد وی محاسبه میشود مثلا فردی با قد ۱۸۱ سانتیمتر و وزن ۹۲ کیلوگرم با محاسبه BMI

۳۰٫۱۴ =*۱٫۸۱٫۸۱*۹٫۲

تأثیر بر سلامتی

وزن زیاد بدن عامل بیماری های متفاوتی می‌باشد، به خصوص بیماری‌هایی از قبیل: بیماری‌های قلبی–عروقی، مرض قند نوع دوم، انواع خاصی از سرطان، آرتروز استخوان و آسم. در نتیجه مرض چاقی به عنوان عامل کاهش عمر متوسط شناخته می‌شود.

مرض چاقی به عنوان یکی از علل قابل پیشگیری مرگ و میر در سرتاسر جهان شناخته می‌شود.مطالعات وسیع آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها نشان داده است که BMI بیش از ۳۲ در میان زنانی که سابقه بیش از ۱۶ سال پریود را دارند، باعث دو برابر شدن میزان مرگ و میر می‌شود . به طور متوسط، چاقی طول عمر را حدود ۶ تا ۷ سال کاهش می‌دهدBMI بین ۳۰ تا ۳۵ متوسط طول عمر را بین ۲ تا ۴ سال کاهش می‌دهد[۲۴]، در حالی که چاقی شدید (BMI بیشتر از ۴۰) متوسط طول عمر را حدود ۱۰ سال کاهش می‌دهد.

بیماری

چاقی خطر بسیاری از بیماریهای فیزیکی و ذهنی را افزایش می‌دهد. این امراض اغلب به صورت سندرم متابولیک نشان داده می‌شوند که ترکیبی است از اختلالاتی چون: مرض قند نوع دوم، بالا بودن فشار خون، بالا بودن کلسترول خون و بالا بودن تری گلیسرید خون.

این بیماری ها یا به طور مستقیم در اثر چاقی به وجود می‌آیند یا به طور غیرمستقیم به مکانیزم‌هایی مربوط می‌شوند که دارای یک علت مشترک نظیر رژیم غذایی ضعیف یا یک (سبک زندگی بی تحرک )هستند. شدت ارتباط بین چاقی و وضعیت‌های خاص متفاوت است. یکی از قوی ترین آنها ارتباط با دیابت نوع دوم است. چربی زیاد بدن در ۶۴٪ موارد در مردان و در ۷۷٪ موارد در زنان علت دیابت است.

پیامدهای سلامتی در دو طبقه بزرگ قرار می‌گیرند: آنهایی که به اثرات افزایش توده چربی مربوط می‌شوند (نظیر آرتروز، آپنه انسدادی در خواب، )و آنهایی که دلیلشان افزایش تعداد سلول‌های چربی (دیابت، سرطان، بیماری عروق قلب، بیماری کبد چرب غیرالکلی) است .افزایش چربی بدن باعث تغییر پاسخ دهی بدن به انسولین و در نتیجه مقاومت در برابر انسولین می‌گردد.

علل:

شیوهٔ زندگی بدون تحرک

شیوهٔ زندگی بدون تحرک نقشی اساسی در چاقی دارد.در سرتاسر جهان، تغییری اساسی در جهت کارهای کمتر نیازمند به نیروی بدنی بوده است.و امروزه حداقل ۶۰٪ از جمعیت دنیا تمرین بدنی ناکافی دارند.مهمترین دلیل این امر افزایش استفاده از حمل و نقل ماشینی و رواج بیشتر فن آوری کاهندهٔ کار خانه می‌باشد.هم در کودکان و هم بزرگسالان، ارتباطی میان مدت زمان تماشای تلویزیون و خطر چاقی وجود دارد.در یک بررسی مشخص شد که ۶۳ مورد از ۷۳ مطالعهٔ انجام شده (۸۶٪) نشان می‌دهد که میزان چاقی در کودکان با افزایش قرار گرفتن در معرض رسانه‌ها، افزایش یافته است، که این میزان به نسبت زمانی که به تماشای تلویزیون می‌گذرد افزایش می‌یابد.

ژنتیک

همانند بسیاری دیگر از وضعیت‌های پزشکی، چاقی نیز نتیجه فعل و انفعال بین ژنتیک و عوامل محیطی است. چند شکلی بودن در ژنهای گوناگون اشتهاء و متابولیسم را کنترل می‌کنند و زمانی که غذا و انرژی کافی وجود دارد زمینه را برای چاقی فراهم می‌کند. از سال ۲۰۰۶ بیشتر از ۴۱ سایت در مورد گسترش چاقی در زمان وجود شرایط مناسب به وجود آمده‌اند.افرادی با دو نمونه از ژن FTO ژن چاقی و توده چربی پیدا شده‌اند که به طور میانگین وزنشان ۴-۳ کیلوگرم بیشتر است و در مقایسه با افرادی که در خطر چاقی قرار ندارند، ۱٫۶ بیشتر در خطر هستند. .درصد چاقی که بر اساس جمعیت مورد آزمایش می‌توان به تنوع ژنها نسبت داد از ۶٪ تا ۸۵٪ است.

سایر بیماریها

برخی از بیماریهای جسمی و ذهنی و مواد دارویی که برای درمان آنها استفاده می‌شود، می‌تواند خطر ابتلا به چاقی را افزایش دهد. خطر اضافه وزن و چاقی در بیمارهایی با اختلالات روانپزشکی در مقایسه با افرادی که به این اختلالات مبتلا نیستند، بیشتر است.

تصمیمات اجتماعی

در حالی که تاثیرات ژنتیکی برای درک چاقی مهم هستند، آنها نمی‌توانند این افزایش دراماتیک را که در برخی از کشورهای خاص یا بطور همگانی دیده شده، تشریح کنند.اگر چه این دیدگاه که مصرف انرژی زیاد موجب چاقی در افراد می‌شود، مورد قبول است، علل تغییرات در این دو عامل در مقیاس اجتماعی بیشتر مورد بحث است. تئوریهایی به عنوان علت این امر بیان شده است اما بسیاری معتقدند که این ترکیب عوامل گوناگون است..

رابطه بین طبقه اجتماعی و BMI بطور جهانی متفاوت است. یک بررسی در سال ۱۹۸۹ دریافت که در کشورهای توسعه یافته، زنان از طبقه اجتماعی بالا کمتر متمایل به چاقی بوده‌اند. هیچ تفاوت چشمگیری در میان مردان از طبقات اجتماعی مختلف دیده نشد. در جهان در حال توسعه زنان، مردان و بچه‌ها از طبقه اجتماعی بالاتر نسبت بیشتری از چاقی را دارا بودند.نسخه جدید این بررسی که در سال ۲۰۰۷ انجام شد رابطه مشابه را دریافت، اما ضعیفتر بودند. احساس شد که کاهش قدرت این رابطه به دلیل تاثیرات جهانی شدن باشد.[۱۱۳] در میان کشورهای توسعه یافته، سطوح چاقی افراد بالغ و درصد نوجوانانی که دچار اضافه وزن هستند با عدم تساوی اقتصادی و عدم تساوی درآمد مرتبط است. رابطه مشابهی در میان ایالت‌های آمریکا دیده شده است: بسیاری از افراد بالغ حتی در طبقه اجتماعی بالاتر در ایالت‌های نا برابر دچار چاقی بودند.

توضیحات بسیاری برای روابط BMI و طبقه اجتماعی بیان شده است. که بیانگر اسن است که در کشورهای توسعه یافته ثروتمندان قادر با تامین مواد غذایی بیشتری هستند، آنها بیشتر زیر فشار اجتماعی به منظور لاغر ماندن هستند، و فرصت‌های بیشتری همرا با توقعات برای تناسب جسمی را دارا می‌باشند. در کشورهای توسعه نیافته توانایی تامین غذا، مخارج بالای انرژی با کارگر و ارزش‌های فرهنگی علاقه به هیکل بزرگتر.همچنین ممکن است نگرش‌ها نسبت به اندازه بدن در زندگی افراد، که به وسیله مردم مطرح می‌شود نقشی در چاقی داشته باشند. تغییراتی در رابطه با BMI در طول زمان در بین دوستان٬برادرها و همسرها یافت شد.[۱۱۵] استرس و داشتن موقعیت اجتماعی پایین خطر چاقی را افزایش می‌دهد.

سیگار اثر چشمگیری بر وزن افراد دارد. افرادی که زیاد سیگار مصرف می‌کنند به طور میانگین ۴٫۴ کیلوگرم در مردان و ۵ کیلوگرم در زنان در طول ۱۰ سال اضافه وزن پیدا می‌کنند.با این وجود تغییرات میزان سیگار کشیدن تاثیر کمی بر نسبت کلی چاقی دارد.

در آمریکا تعداد بچه‌هایی که هر فرد دارد با خطر چاقی مرتبط است. خطر زنها به ازای هر بچه ۷٪ افزایش می‌یابد، در حالی که این میزان برای مردان ۴٪ است.این امر تا اندازه‌ای با این حقیقت تشریح می‌شود که داشتن بچه‌های مستقل فعالیتهای جسمی را در والدین غربی کاهش می‌دهد.

در جهان در حال گسترش، شهرسازی نقشی را در افزایش نسبت چاقی بازی می‌کند. در چین نسبت کلی چاقی کمتر از ۵٪ است، در حالی که در بعضی از شهرها نسبت چاقی بیشتر از ۲۰٪ است.

اعتقاد بر این است که سوء تغذیه در اوایل زندگی در افزایش نسبت چاقی در کشورهای در حال توسعه نقش دارد.تغییرات اقتصادی که در طول بازه‌های سوء تغذیه رخ می‌دهد ممکن است میزان ذخیره چربی را در زمانی که میزان انرژی زیادی در دسترس است، افزایش دهد.

سلامت عمومی

سازمان جهانی بهداشت (WHO) پیش بینی کرده است که ممکن است اضافه وزن و مرض چاقی به زودی جای برخی از نگرانی‌های دیرین در مورد سلامت عمومی، مانند سوء تغذیه و بیماری‌های عمومی را به عنوان پراهمیت ترین عامل ضعف سلامتی بگیرد.مرض چاقی به دلیل شیوع، هزینه و آثاری که بر سلامتی دارد به عنوان معضلی در سلامت عمومی و همچنین مشکلی سیاسی قلمداد می‌شود.سلامت عمومی تلاش می‌کند که با جست و جو، عوامل محیطی مؤثر در افزایش شیوع چاقی در بین انسان‌ها را یافته، تا با درک آن‌ها، اصلاحشان نماید. به نظر می‌رسد مهمترین راه حل‌های مورد نظر، تغییر در مصرف انرژی‌های اضافی غذایی و همچنین تغییر در جلوگیری از فعالیت‌های بدنی می‌باشد. این تلاش‌ها شامل تغییر در برنامه غذایی مدارس، اعمال محدودیت در فروش مستقیم تنقلات به کودکان.و کاهش دسترسی به نوشیدنی‌های شیرین شده توسط شکر در مدارس می‌باشد.همچنین در زمان ایجاد محیط شهری، باید تلاش گردد تا جهت بیشتر شدن مکان‌های مناسب پیاده روی، دسترسی به پارک‌ها افزایش یابد.

به نظر می‌رسد افزایش نرخ چاقی منجر به صدمات گسترده‌ای گردد. چارچوب سیاست‌های ضد چاقی (OPA) فرایندهای پیشگیری را به سه دسته سیاست‌های بالا، سیاست‌های میانه و سیاست‌های پایین، تقسیم می‌شود. سیاست‌های بالا به دنبال تغییر در جامعه، سیایت‌های میانه در پی اصلاح کردن رفتار اشخاص برای جلوگیری از چاقی، و سیاست‌های پایین در پی درمان بیمارهای فعلی مردم می‌باشد.

درمان

مهمترین درمان چاقی،درمان عامل به وجود آورنده بیماری است از نظر طب سوزنی عدم تعادل در انرژی ارگان هایی چون معده، طحال و کبد موجب تجع چربی در بدن و کاهش سوخت و ساز میشود و تا زمانی که ارگان مربوطه به بهبودی کامل نرسد درمان چاقی اتفاق نخواهد افتاد حتی اگر فرد رژیم غذایی سخت بگیرد یا عمل جراحی انجام دهد . ترکیبی از طب سوزنی ،رژیم غذایی براساس مزاج فرد و ورزشهای خاص بر اساس نوع چاقی میتواند سلامتی ارگانها و در نهایت موجب درمان چاقی گردد.اما در بسیاری از اوقات ادامه این کاهش وزن دشوار بوده و نیازمند ورزش کردن و رژیمی دارای انرژی غذایی کمتر، به صورت قسمتی دائمی از زندگی شخص می‌باشد.ادامه دادن یک فرایند کاهش وزن بلند مدت، در صورتی موفق می‌باشد که نرخ تغییر وضعیت زندگی، به آرامی از ۲ تا ۲۰ درصد تغییر کند.تغییرات رژیمی و تغییرات روند زندگی در محدود کردن افزایش بی رویه وزن در حاملگی مؤثر می‌باشد .